In het ‘ideale’ bouwproces ligt er aan het begin een eenduidig Programma van Eisen dat niet meer verandert. Maar het onveranderlijke PvE bestaat net zo min als het ideale bouwproces. Vrijwel ieder ontwerpproces is een ontdekkingsreis, waarin behalve het ontwerp ook de vraagstelling evolueert. Gaandeweg stelt u als opdrachtgever de vraagstelling bij of scherpt die aan. De aanleidingen daarvoor kunnen verschillen. U kunt ‘groeien in de opgave’ en gaandeweg constateren dat u op onderdelen toch iets anders wilt. De oorspronkelijke vraagstelling kan op gespannen voet blijken te staan met het beschikbare budget. De inbreng van toekomstige gebruikers kan tot wijzigingen in het PvE nopen. Kortom: het PvE wijzigt, ‘evolueert’ vaak in de loop van het ontwerpproces. Daar is niets mis mee, mits het beheerst en op tijd gebeurt.

Het 'onveranderlijk PvE' bestaat net zo min als het 'ideale bouwproces'

Het moet duidelijk zijn tot welke momenten nog welke typen van programmawijzigingen mogelijk zijn. Ontwerpfouten ontstaan vaak wanneer een ontwerpteam in een te laat stadium en onder tijdsdruk nog ingrijpende wijzigingen in het ontwerp moet doorvoeren. Voorkom wijzigingen in het Programma van Eisen daarom zoveel mogelijk na het afsluiten van het Voorontwerp. Mochten wijzigingen toch onvermijdelijk zijn, gun het ontwerpteam dan voldoende tijd om de wijzigingen consequent in het ontwerp door te voeren. De leden van het ontwerpteam op hun beurt moeten het doorvoeren van wijzigingen onder tijdsdruk niet zomaar accepteren. Zij dienen de gevolgen in tijd en geld inzichtelijk te maken en daarover harde afspraken te maken met de opdrachtgever/D&B-aanbieder.