Gecontroleerd proces voor informatieverstrekking uitvoeringsfase
Ook wanneer een projectteam in de fasen van ontwerp en engineering werkt met 3D (aspect-)modellen, gebeurt de uitvoering nog vaak op basis van 2D werktekeningen. De projectpartners zetten de werktekeningen in dat geval niet opnieuw in 2D op, maar genereren ze uit hun 3D modellen.
Traditioneel behoort het vervaardigen van deze werktekeningen/modellen tot het takenpakket van de architect, maar het komt steeds vaker voor dat ze worden gemaakt door of onder verantwoordelijkheid van het uitvoerend bouwbedrijf.
De start van de uitvoering kan aanzienlijk worden vertraagd, wanneer de opdracht voor de bouwkundige uitwerking, c.q. de engineering te laat wordt verstrekt. Ook bestaat het gevaar dat de engineering van de constructies in een zodanig korte periode moet gebeuren, dat het niet mogelijk is om de samenhang van alle deeluitwerkingen van deelconstructeurs te bewaken. Het gevaar van ‘afraffelen’ ligt al snel op de loer. Daarom is het belangrijk dat de architect (of welke andere partij dan ook) al in een vroeg stadium opdracht krijgt voor het verstrekken van de informatie die nodig is om de bouw te kunnen starten. Dat wil zeggen: direct aansluitend op of zelfs overlappend met het Technisch Ontwerp.
Het uitvoerend bouwbedrijf stelt daartoe zo snel mogelijk een informatiebehoefteschema op. Het gaat daarbij niet alleen om tekeningen, maar om alle taakgerichte informatie die op een bepaald moment in het proces nodig is. De informatie mag gefaseerd worden aangeleverd: eerst de ‘informatie ruwbouw’, benodigd voor het vaststellen van de geometrische hoofdmaatvoering, en later de ‘informatie afbouw’, die vrijwel geen relatie heeft met de constructie.
Met BIM werken projectpartners niet volgtijdelijk, maar parallel
Een belangrijk verschil van de BIM-werkwijze met de meer traditionele manier van werken is, dat de projectpartners niet volgtijdelijk, maar parallel werken. De bouwpartners stellen de 3D modellen van hun deelontwerpen in een intensief proces meestal wekelijks op elkaar af. Zij ontwikkelen de modellen in onderlinge wisselwerking. Gevolg is onder meer dat de constructeur voor zijn engineering niet of nauwelijks meer hoeft te wachten op de bouwkundige uitwerking.
In de hedendaagse constructies spelen installaties een steeds grotere rol. Het is niet meer van deze tijd dat installateurs een fase achterlopen in de engineering en pas zeer laat informatie leveren die verstrekkende gevolgen kan hebben. Ook de installateur moet tijdig, gefaseerd informatie aanleveren, met hetzelfde onderscheid in ‘informatie ruwbouw’ m.b.t. tot primaire installaties en ‘informatie afbouw’ m.b.t. de secundaire installaties. In de fase ruwbouw moeten alle grote sparingen qua afmetingen en locatie vastliggen.
Een actuele trend in de BIM-werkwijze is de ‘virtuele oplevering’ vóór de start van de daadwerkelijke uitvoering. Sommige opdrachtgevers eisen zo’n virtuele oplevering voordat ze toestemming geven voor de start bouw. Voorbeelden zijn Schiphol en enkele Academische Ziekenhuizen. Deze organisaties zijn constant bezig met verbouwingen en nieuwbouw, terwijl de bedrijfsvoering door moet gaan. De bouw moet de bedrijfsprocessen zo weinig mogelijk verstoren. Daarom is het belangrijk dat alles is uitgezocht en klopt vóór de start van de uitvoering. Het werken met 3D/BIM faciliteert dit. Ook sommige bouwondernemingen omarmen het concept van virtuele oplevering. Zij hebben de visie (en inmiddels ook de ervaring) dat ze de extra tijd (en geld!) die nodig is voor de werkvoorbereiding, ruim terug verdienen door een probleemloos uitvoeringsproces! Het ideaal voor de toekomst is om met BIM rechtstreeks de productie aan te sturen en de assemblage op de bouw met BIM te begeleiden. Ook zullen digitale modellen worden ingezet voor digitale maatvoering op de bouwplaats. Kortom: BIM is informatie op maat in plaats van voorgeprogrammeerde tekeningen!
